شاید شما هم تا حالا با اصطلاح سیستم تعلیق خودرو روبه‌رو شده باشید، اما واقعاً این سیستم چه کاری انجام می‌ده و چطور عمل می‌کنه؟ به بیان ساده، می‌شه گفت که مهم‌ترین نقش سیستم تعلیق، برقراری پیوند بین خودرو و جاده‌ست. این سیستم از بخش‌هایی مثل چرخ‌ها، کمک‌فنرها، فنرها و ستون‌های نگهدارنده تشکیل شده. در ادامه این نوشته، قراره بیشتر درباره سیستم تعلیق خودرو صحبت کنیم و شیوه عملکرد این بخش کلیدی هر ماشین رو توضیح بدیم.

سیستم تعلیق خودرو چیه و چه وظیفه‌ای داره؟

سیستم تعلیق یا همون فنربندی خودرو (SUSPENTION) قسمتی از ماشینه که جلوی انتقال لرزش‌ها و تکون‌های ناشی از حرکت روی سطوح ناهموار به بدنه در حال حرکت و سرنشینان رو می‌گیره. منظور از بدنه اینجا، اتاق، شاسی و همه قطعات وابسته به اونه. این سیستم که از اجزای اصلی مثل فنرها، کمک‌فنرها، ستون‌های نگه‌دارنده و چرخ‌ها تشکیل شده، اتصال چرخ‌ها و محورهای جلو و عقب رو با شاسی برقرار می‌کنه و دو وظیفه اساسی داره؛ یکی جذب تکون‌ها، لرزش‌ها و نوسان‌هایی که از حرکت روی سطوح مختلف جاده به چرخ‌ها وارد می‌شه و دیگری بهبود کارایی چرخ‌ها و ایجاد چسبندگی مناسب لاستیک‌ها با سطح جاده که نتیجه‌ش کنترل آسون‌تر خودروئه.

وظیفه سیستم‌های تعلیق خودرو

سیستم تعلیق خودرو به طور کلی دو نقش اصلی داره: یکی ارائه کیفیت سواری و دیگری توانایی هدایت و کنترل، که این دو همیشه با هم در تعارضن. اما اگه بخوایم دقیق‌تر وظایف اصلی این سیستم رو بررسی کنیم، باید بگیم که شامل موارد زیره: – نگه‌داشتن وزن خودرو – گرفتن ضربات واردشده و تبدیلشون به لرزش – حفظ شکل هندسی سیستم فرمان و جایگاه چرخ‌ها – بالا بردن توانایی فرمان‌پذیری خودرو – افزایش ثبات خودرو – حفظ تماس چرخ‌ها با سطح جاده – جذب لرزش‌ها و نوساناتی که به خاطر ناهمواری‌های جاده به لاستیک‌ها وارد می‌شه و همین‌طور ایجاد تماس مؤثر لاستیک چرخ‌ها با سطح جاده. تو این سیستم همیشه دو موضوع مورد توجه بوده: یکی کیفیت سواری و دیگری توانایی هدایت و کنترل‌پذیری که این دو همیشه با هم در تضادن. به زبون دیگه، بهتر شدن یکی، باعث مشکل تو اون یکی می‌شه. سیستم‌های تعلیق علاوه بر اینکه باید کل وزن خودرو رو تحمل کنه، باید ضرباتی که تو دست‌اندازها و ناهمواری‌ها به خودرو وارد می‌شه رو جذب کنه و نذاره به بدنه منتقل بشه. باید جوری ساخته بشه که تو موقعیت‌های مختلف، تماس لاستیک‌ها رو با جاده حفظ کنه. این سیستم تو مواردی مثل هدایت خودرو، شتاب‌گیری و ترمزگیری نقش مهمی داره. یادآوری این نکته لازمه که اگه سیستم تعلیق وجود نداشته باشه، همه قطعات خودرو به‌خاطر شدت ضربات جاده، خیلی سریع خراب می‌شن و عمر خودرو کم می‌شه. اجزای سیستم تعلیق خودرو سیستم‌های تعلیق خودرو با توجه به وظایفی که تو بخش قبل گفتیم، طراحی و ساختار خاص خودشون رو دارن. ساختار این سیستم خیلی پیچیده‌ست و با پیشرفت علم و تکنولوژی، احتمالاً تو آینده پیچیده‌تر هم می‌شه. با توضیحاتی که دادیم، اجزای سیستم تعلیق خودرو شامل موارد زیره: – فنر – کمک‌فنر – سیبک – بوش – طبق – میل تعادل (میل موج‌گیر) – استرات (Strut) در ادامه درباره هر کدوم از اجزای این سیستم خودرو، توضیح کوتاهی به شما دوستان عزیز می‌دیم.مقایسه هاوال H2 و چری تیگو 7  

سیستم تعلیق خودرو شامل چیه؟

سیستم تعلیق از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هر کدوم از این بخش‌ها خودشون از قسمت‌های متفاوتی ساخته شدن.  

فنر

فنر وظیفه جذب ضربات واردشده رو داره. همچنین فنرها وقتی خودرو روی سطح ناهموار قرار می‌گیره، باز می‌شن و لاستیک‌ها رو با زمین در تماس نگه می‌دارن. بسته به اینکه سیستم تعلیق خودرو چه نوعی باشه، شکل فنرها هم فرق داره. فنرها به شکل‌های مختلف تخت، پیچشی و لول تولید می‌شن. فنرهای تخت یا برگی از فلز محکم و انعطاف‌پذیر ساخته می‌شن که چندتاشون روی هم قرار می‌گیرن و به‌صورت یه مجموعه استفاده می‌شن. فنرهای لوله‌ای مثل فنرهای داخل خودرو هستن که دور یه میله پیچیده شدن و استوانه‌ای‌شکلن. فنرهای پیچشی از فولاد ساخته می‌شن و قابلیت پیچ‌خوردن و تغییر شکل دارن. یه سر این فنر به بدنه و سر دیگه‌ش به جناغ وصله که تو ناهمواری‌ها بهش نیرو وارد می‌شه و تغییر شکل می‌ده.

کمک‌فنر

کمک‌فنر یا دمپر، ضربات واردشده به خودرو رو می‌گیره و از بخش‌های اصلی سیستم تعلیق خودروئه. کمک‌فنرها مدل‌های مختلفی دارن که با توجه به نوع خودرو استفاده می‌شن.

لاستیک‌ها و رینگ

لاستیک و رینگ از قسمت‌های بیرونی سیستم تعلیق خودرو هستن که مستقیم با جاده در تماسن. تایرها تو حرکت، انرژی واردشده رو جذب می‌کنن که به‌صورت گرما نشون داده می‌شه. چسبندگی تایرها با جاده به فرمان‌پذیری و عملکرد خودرو کمک می‌کنه. رینگ‌ها هم باید با توجه به نوع خودرو وزن مناسبی داشته باشن تا بتونن وزن خودرو رو به جاده منتقل کنن.

میله‌های رابط

قطعاتی که تو سیستم تعلیق خودرو هستن، نیاز به اتصال محکم دارن که گاهی باید بتونن بچرخن. به همین دلیل از میله‌های رابط برای این اتصالات استفاده می‌شه. این میله‌ها خیلی مقاومن، ولی ممکنه با ضربات شدید خراب بشن که تو اون صورت باید عوض بشن.

میل تعادل

میل تعادل یه میله فلزیه که وظیفه حفظ ثبات خودرو رو داره. این میل، کمک‌فنرهای روی اکسل رو به هم وصل می‌کنه و با حرکت فنرها، این میله هم حرکت می‌کنه تا تعادل خودرو رو نگه داره. تو پیچ‌ها، این میله باعث می‌شه خودرو تعادلش رو حفظ کنه.

بوش‌ها

بوش‌ها مثل میله‌های رابط، قطعات رو به هم وصل می‌کنن. این قطعات حرکت دورانی دارن و با توجه به ساختارشون ممکنه زود خراب بشن. اگه یه بوش خراب بشه، موقع رد شدن از ناهمواری‌ها لرزش و صدا ایجاد می‌کنه. بوش‌های خراب حتماً باید تعویض بشن.

سیبک

سیبک یه جور اتصاله تو سیستم تعلیق که هم محکمه و هم می‌تونه بچرخه. این اتصال مفصلی از یه گوی فلزی دسته‌دار تشکیل شده که می‌تونه تو محفظه فولادی خودش حرکت کنه. دور محفظه فولادی و گوی فلزی با لاستیک مقاوم پوشیده شده. این مفصل که وظیفه وصل کردن چرخ‌ها به سیستم تعلیق رو داره، چرخش چرخ‌ها رو با چرخش فرمان و حرکتشون رو تو ناهمواری‌ها ممکن می‌کنه. یه سر سیبک به چرخ‌ها و سر دیگه‌ش به طبق‌های سیستم تعلیق وصله. سیبک معمولاً فقط تو چرخ‌های جلویی استفاده می‌شه. یه نکته دیگه اینکه سیبک سیستم تعلیق با سیبک فرمان که کار اتصال میل فرمان رو انجام می‌ده فرق داره.  

طبق

  اتصال اصلی سیستم تعلیق به شاسی از طریق یه قطعه فولادی به اسم طبق انجام می‌شه. طبق از یه طرف با بوش‌های محوری به شاسی و از طرف دیگه با سیبک‌ها به سیستم تعلیق وصله. طبق‌ها دو نوع کنترلی و جناغی دارن. نوع کنترلی یه‌تکه‌ست و نوع جناغی شبیه حرف Aئه. طبق‌های جناغی با دو بوش محوری به شاسی وصل می‌شن. تعداد طبق‌ها و نحوه استفاده‌شون تو سیستم‌های تعلیق مختلف فرق داره. تو بعضی سیستم‌ها اصلاً طبق نیست، تو بعضی برای هر چرخ یه یا دو طبق استفاده می‌شه و تو بعضی برای هر دو محور جلو و عقب.  

انواع سیستم تعلیق خودرو

این سیستم‌ها مدل‌های خیلی متفاوتی دارن که اصلی‌ترین‌هاشون به سه دسته سیستم مک‌فرسون، تعلیق مستقل و تعلیق طبق‌دار دوبل تقسیم می‌شن.

به‌طور کلی، سیستم‌های تعلیق به شکل‌های زیر دسته‌بندی می‌شن:

دسته‌بندی از نظر استقلال: – تعلیق‌های مستقل – تعلیق‌های صلب و وابسته – تعلیق‌های نیمه‌مستقل و دسته‌بندی از نظر محرک بودن: – سیستم تعلیق محرک – سیستم تعلیق غیرمحرک و دسته‌بندی از نظر کاربری: – کاربری تو جلو – کاربری تو عقب

سیستم تعلیق مک‌فرسون

تو این سیستم، فنر به شاسی وصله و به همین خاطر ممکنه بعضی از ضربات تو خودرو حس بشه. وزن خودرو تو این سیستم با کمک‌فنرها تحمل می‌شه و یکی از ارزون‌ترین سیستم‌های تعلیق خودروئه. به‌خاطر هزینه نگهداری پایینش، معمولاً بیشتر خودروهای با قیمت متوسط از این سیستم استفاده می‌کنن.

تعلیق مستقل

این سیستم خیلی نرم و روان کار می‌کنه و لرزش‌های خیلی کمی به خودرو منتقل می‌کنه. دلیلش اینه که این سیستم‌های تعلیق برای هر چرخ جداگانه طراحی می‌شن و اگه یه چرخ لرزش داشته باشه، فقط همون چرخ ضربه می‌گیره و چرخ‌های دیگه تکون نمی‌خورن.مقایسه هاوال H2 و چری تیگو 7

تعلیق طبق‌دار دوبل

این سیستم‌ها هم نرمی و روانی خاص خودشون رو دارن و خودروهایی که از این سیستم استفاده می‌کنن، تو پیچ‌ها و شرایط بد جاده‌ای خیلی بهتر و نرم‌تر کنترل می‌شن. دلیلش استفاده از دو طبق، یکی پایین و یکی بالا، با یه فنر مارپیچی بینشونه که باعث می‌شه کنترل خودرو خیلی روان‌تر باشه.

سیستم تعلیق بازویی

تو این سیستم، چرخ‌ها با چند بازو و اهرم و حتی فنر به شاسی خودرو وصل می‌شن. این سیستم نسبت به سیستم‌هایی که تا الان گفتیم، سبک‌تر و انعطاف‌پذیرتره که یه مزیت حساب می‌شه.

سیستم تعلیق میله پیچشی

از زیرمجموعه‌های سیستم بازوییه و می‌شه گفت یه جورایی نیمه‌مستقله. تو این سیستم، بازوهای عقبی هر چرخ با میله‌هایی به هم وصل می‌شن. این سیستم چون شکل صلیبی داره، می‌تونه پیچش داشته باشه. به همین دلیله که بهش سیستم تعلیق پیچشی می‌گن. این سیستم آزادی بیشتری نسبت به بقیه داره و لرزش‌های بیشتری رو جذب می‌کنه.

سیستم تعلیق جناغی دوبل

یه سیستم مستقله که از دو طبق قوی استفاده می‌کنه و همین باعث کنترل حرکات اتاق خودرو می‌شه. تو خودروهای امروزی اگه دقت کرده باشین، بیشتر از این سیستم استفاده شده چون طراحیش بهینه‌ست. این سیستم تو کل محدوده حرکتش زاویه چرخ رو خوب نگه می‌داره و فرسودگی لاستیک رو کم می‌کنه.

سیستم تعلیق چنداتصاله

این سیستم تعلیق یه سیستم مستقله که بیشتر از دو طبق یا لینک اتصالی داره و باعث می‌شه چرخ‌ها به‌صورت جداگانه از شرایط سطح حرکت خودرو تأثیر بگیرن. این سیستم آرامش و راحتی بیشتری تو اتاق خودرو به وجود می‌آره. شرکت‌های خودروسازی مثل هیوندای و بی‌ام‌و با اضافه کردن بخش‌هایی به این سیستم، به‌صورت اختصاصی مدل‌های مختلفی ازش تولید می‌کنن. تو بعضی خودروها این نوع سیستم تعلیق رو می‌شه ترکیبی از سیستم بازویی و چنداتصاله دید. این سیستم تعلیق امروزه تو بیشتر خودروهای پیشرفته استفاده می‌شه. البته به‌خاطر پیچیدگی زیادش، هزینه‌های تولید، نصب و نگهداری بالایی هم داره.

سیستم تعلیق هیدرولیکی

تو این نوع سیستم تعلیق از سیلندرهای روغنی با کنترل‌کننده‌های الکترونیکی استفاده می‌شه که با توجه به نیروی وارد به خودرو، مقدار روغن ورودی به سیلندر رو کم یا زیاد می‌کنه تا سفتی یا نرمی مناسب نسبت به ناهمواری‌های مسیر بسازه و حرکات اتاق خودرو رو بهتر کنترل کنه.

سیستم تعلیق الکترومغناطیسی

این سیستم تعلیق یکی از جدیدترین و به‌روزترین سیستم‌های تعلیق تو خودروها حساب می‌شه که بهش سیستم تعلیق فعال هم می‌گن. تو این سیستم از سیلندرهای پر از روغن و ذرات ریز آهن استفاده می‌شه که با سنسورها و عملگرها، با توجه به ناهمواری جاده و وزن خودرو، انعطاف‌پذیری سیستم تعلیق رو تنظیم می‌کنه تا با در نظر گرفتن همه شرایط، راحتی خوبی تو اتاق خودرو ایجاد کنه.

سیستم تعلیق پراید و پژو 405

نوع سیستم تعلیق پراید نیمه‌مستقله که از ساده‌ترین سیستم‌هاست و معمولاً تو عقب خودروها استفاده می‌شه. از دو بازوی ترلینگ ساخته شده که هر کدوم چرخ رو دنبال خودشون می‌کشن. این سیستم به‌خاطر سادگیش، خودرو رو ناپایدار می‌کنه.

سیستم تعلیق 405

از بی‌ام‌و الهام گرفته شده و به شکل یه میله ال (L) ساخته شده که یه سرش نیروهای عرضی و سر دیگه‌ش نیروهای طولی رو تحمل می‌کنه. تو چرخ جلو از سیستم مک‌فرسون استفاده شده که دیفرانسیل جلو بودن این خودرو، این نوع سیستم رو توجیه می‌کنه.